Büyüyen Vejetaryen ve Vegan Pazarında Bakliyat

Vegan ve vejeteryan kavramları, geçmişten itibaren hayatımızda yer alsa da günümüzde varlığı daha çok hissedilmektedir. Bu iki kavram, esas itibariyle yeme alışkanlıklarındaki farklılıklardan oluşmaktadır. Açıklayacak olursak veganlık, kısaca her türlü hayvansal tüketimi reddeden bir anlayıştır. Sadece et tüketimi alanında değil, hayvansal olarak üretilen hiçbir ürünü tüketmemeyi esas alır.

Yani etin yanı sıra bal, süt, yumurta, peynir, balık gibi besinler de buna dahildir. Ayrıca hayvanların kullanıldığı tekstil ürünleri, makyaj malzemeleri, kürk vb. maddelerin kullanılmaması da veganlığı kapsamaktadır. Bir diğer olarak vejetaryenler ise genel olarak et tüketimine karşıdırlar. Bu beslenme tarzının oluşmasında dini inanışlar, çevresel etkenler ve hayvanlara karşı duyulan saygı gibi birçok faktör devreye girmektedir. Ancak net olan bir şey var ki artık günümüz dünyasında vegan ve vejetaryen sayısının giderek artacağıdır.

Dünyada yaşanan birçok gelişme, insanlar üzerinde farklı bilinçlerin oluşmasına da katkı sağlamaktadır. Özellikle doğada yaşanan ciddi sorunlar ve hayvan haklarına dair artan bilinçlenme, bunda etkili olmuştur. Yapılan araştırmalar, gelecekte de vegan ve vejetaryen sayısında büyük oranda artış yaşanacağını gözler önüne sermektedir. Ülke bazında değişiklik gösterse de 2020 yılında dünya genelinde vegan sayısı, %1 oranına yakındır. Bu da 78 milyon civarında bir nüfusa tekamül etmektedir. Özellikle Hindistan, %9 oranıyla vegan sayısında lider olmakla beraber Avrupa ve Rusya da artan vegan sayısı, gelecekte vegan ve vejetaryen sektörünün büyük bir yer kaplayacağını göstermektedir.

Türkiye'de ise bu sayı, %5 oranına yaklaşmaktadır. Yani ülkemizde, 80.000 dolaylarında vegan nüfus bulunmaktadır. Peki vegan ve vejetaryenler, hangi besinleri tüketmektedirler? İki tüketim alışkanlığında ortak nokta olarak sebze, meyve ve baklagillerin etkin olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda karşımıza çıkan en önemli besin, bakliyattır. Çünkü hayvansal ürünlerden alınamayan protein, baklagillerde oldukça fazladır. Bu nedenle vegan ve vejetaryenler, gerekli protein ihtiyacını bakliyatlardan sağlamaktadır.

Nohut, mercimek, fasulye (siyah fasulye, barbunya fasulyesi, soya fasulyesi) gibi bakliyat ürünleri son derece önemlidir. Ek olarak son beş yıl içinde vegan ve vejetaryen tüketiminde bitkisel ürünlerde kullanılan bakliyat oranı, 1.5 milyon ton gibi bir rakama ulaşmıştır. Bir diğer açıdan sektör haline gelen vegan ve vejetaryen pazarı, elde edilen verilere göre her yıl %10 oranında büyümektedir. Öyle ki 2026 yılı için hesaplanan büyüme oranı, 24,3 milyar dolardır.

Bilhassa 2026 senesinde bakliyatların ağırlıkta olduğu bitkisel protein ürünlerinin piyasa açısından 15,6 milyar dolara erişeceği hesaplanmaktadır. Ayrıca belirtmek gerekir ki Avrupa ve Rusya pazarında baklagillerin ağırlıkta olduğu bitkisel ürünlerin kullanımı, 2013-2018 yıllarında 500 MT seviyesinde artış bulunmaktadır. Peki doğru bir şekilde değerlendirilirse Türkiye'nin bu durum karşısında avantajı nedir?

Dört mevsim gibi farklı mevsimleri barındıran iklimsel ve coğrafi açıdan her türlü bakliyatın yetiştirilmesine fazlasıyla uygun olan ülkemiz, gerekli müdahaleler ile dünya pazarında ciddi derecede yer alabilir ve sektörün öncü konumuna sahip olabilir. Tüm bu verilerden hareketle denilebilir ki vegan ve vejetaryenlerin beslenmesinde önemli yer kaplayan ve bitkisel ürünlerde kullanılan bakliyat ürünleri, günümüzde ve gelecekte piyasa olarak ciddi bir önem taşıyacaktır.