Gıda Güvenliği: Teknoloji ve Bilinç Yoluyla Sürdürülebilir Gelecek

Gıda güvenliği günümüzde en önemli ve kritik konuların başında yer almaktadır. Sürdürülebilir bir gelecek adına gıda güvenliğini oluşturmak ve bunun için çalışmalar yapmak gerekmektedir. Aksi durumda gelecek dönemlerde gıda sorunu yaşanması kaçınılmazdır. Üstelik sadece gıdanın elde edilmesi değil, üretim aşamasında kullanılan doğal kaynaklar için de bu durum gereklidir.

Gıda sektöründe gün içerisinde binlerce şirket tarafından üretim ve satış gerçekleştirilmektedir. Fakat üretim, taşıma ve satış aşamalarında gerekli önlemlerin alınması kaçınılmazdır. Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan farklı faktörler ile artık gıda güvenliğini sürdürülebilir bir çatı altında tutabiliyoruz.

Sadece teknolojik yenilikler değil, her zaman gerekli olan kişisel ve kurumsal bilinç de etkili olan bir unsurdur. Giderek artan sürdürülebilir sürece önem veren şirketler kurumsal anlamda en güzel örnekleri oluşturmaktadır. Yayla Agro Gıda bu alanda Türkiye öncülerinden olup sürdürülebilir tarım, gıda güvenliği gibi konulara önem vermektedir.

Gıda Güvenliğinin Önemi ve Günümüzün Zorlukları

Gıda güvenliği kısaca, üretimden sofraya kadar geçen süreçte gıdaların kimyasal, fiziksel ve biyolojik olarak bozulmaması ve tüketime bağlı olarak insanlara zarar vermemesi sürecidir. FAO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından ise gıda güvenliği bu süreç içerisinde kabul edilebilir zarar içermesi ya da hiç zarar vermemesi olarak açıklandığı görülmektedir.

Bahsi geçen bu kavramın önemi o kadar büyüktür ki 7 Haziran Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından Dünya Gıda Güvenliği Günü olarak belirlenmiştir. Ülkemizde de bakanlıklar, TSE gibi kurumlar tarafından çalışmalar yapılmakta olup bazı yönetmelikler ile sınırlar belirlenmektedir.

Günümüzde gıda güvenliğinin tehdit unsurları barındırmasından dolayı bazı standartların oluşturulması gerekli hale gelmiştir. En önemli sebeplerinden birisi ise iklim değişikliğidir. İklim değişimine bağlı olarak en çok üretim aşamasında gıdalar zarar görmektedir. Besin değerlerinin düşmesi gibi unsurlar sağlık açısından tehdit oluşturabilmektedir.

Diğer taraftan küresel nüfus artışının kontrolsüz olması ve gıdaların insanlar için yetersiz hale gelme tehlikesi gıda güvenliği oluşturmayı zorunlu hale getirmiştir. Öyle ki hızlı artan insan nüfusuna yetebilmek için kaynakların fütursuzca tüketilmesi bir başka açıdan da kaynakların azalmasına neden olmaktadır.

Tüm bunlar düşünüldüğünde gıda güvenliği büyük önem kazanmaktadır. Sağlıklı, yeterli ve şartlara uygun beslenebilmek için gerek ülke çapında gerekse şirketler üretim aşamasında bazı değişikliklere gitmektedir. Teknoloji ve bilinç kazandırılmasıyla kişisel anlamda da gıda güvenliğine dair önlemler alınmaktadır.

Teknoloji ve İnovasyonun Rolü

Geçmişten günümüze değin gelişen teknoloji ve ortaya koyulan inovatif düşünceler ile gıda güvenliği kapsamında farklı çalışmalar yapılabilmektedir. Oluşan bu gelişmeler sayesinde daha takip edilebilir, izlenebilir ve kontrol altında tutulacak gıda güvenliği söz konusu olacaktır. Genel olarak değerlendirilen ve gıda güvenliği oluşturduğu düşünülen yöntemler ise şu şekildedir:

• Alternatif Proteinlerin Üretilmesi

Var olan gıdaları üretmek ve insan sayısına yetiştirmek zor olduğundan alternatif proteinlere yönelim sergilenmektedir. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte özellikle Asya mutfağında yer edinen alternatif proteinler ile daha az üretim ve buna bağlı olarak az atık ortaya çıkması hedeflenmektedir.

• 3B Gıda Üretimi

Teknolojinin en son işlemlerinden birisi de üç boyutlu üretimler olmaktadır. Üç boyutlu gıdaların üretimi de üzerinde yapılan çalışmalar ile hız kazanmıştır. Geleneksel gıda üretimine alternatif olarak ortaya atılan bu yöntem ile gıdanın korunması ve üretime yetmesi hedeflenmektedir.

• Aşçı Robotlar

Robot teknolojisinin hız kazanması üretim aşamasında da etkili olan unsurlardan birisi haline gelmiştir. Özel olarak üretilen aşçı robotlar, saatte 300 burger yapabilecek kapasiteye gelmiştir. Üstelik pişirme sırasında etin üzerindeki bakterileri algılayıp buna göre pişme süresini algılayabilmektedir. Böylece ihtiyaç duyulan yemeği insana göre daha kısa sürede yaptığı gibi maliyet anlamında da alternatif olarak sunulmaktadır.

• Drone Kuryeler

Dışarıdan yemek söylemenin giderek arttığı günümüzde teslimat sırasındaki değişimler de gıda güvenliği için destekleyici nitelik taşımaktadır. Henüz çok yeni olması ve kısıtlı konumları barındırmasından dolayı dünya çapında etki yaratmamıştır. Fakat drone kuryeler sayesinde daha kısa sürede, istenen düzeydeki gıdaları alıcılara ulaştırmak mümkündür. Böylece olası dış faktörlerden daha hızlı korunup tüketmeye hazır gıdalar elde edilmektedir.

• Kamera ve Sensörler

Gıdaların üretimi, pişirme ve taşıma sırasında istenmeyen bakterilerle karşı karşıya kalması muhtemeldir. Bu durum gıda güvenliğini ciddi anlamda tehdit ettiğinden özel kamera ve sensörler geliştirilmiştir. Özel teknolojisi sayesinde gıdalar kontrol edilerek olası bakterilerin tespiti erkenden yapılabilmektedir.

Tüketici Bilinci ve Eğitiminin Önemi

Her ne kadar gıda güvenliği için şirket ve ülke kurumlarının alacağı kararlar önemli olsa da kişisel anlamda atılacak adımlar da söz konusudur. Burada en önemli unsur tüketicinin sahip olduğu bilinç ve eğitim seviyesi olacaktır. Dijital okuryazarlık sayesinde dahi elde edilebilecek gıda güvenliği bilgileri ile sizler de daha uygun standartlar oluşturabilirsiniz.

Kişisel olarak yapılabilecek en önemli ve kolay yollardan birisi sağlıklı beslenme alışkanlıkları oluşturmaktır. Zararlı gıdalardan uzak durmak ve bunların üretilmesine engel olmak var olan gıdaları koruyacaktır.

Diğer taraftan ürünleri tercih edilen markaların sahip olduğu etiket bilgileri ve ambalajlama teknolojisine de dikkat etmek mümkündür. Özellikle TSE ya da ISO gibi kurumlar tarafından üretilen etiketlere sahip markalara yönelmek gerekir. Böylece kalite açısından bir sorun yaşanma ihtimali düşecek, gıda güvenliğine önem veren firmalara yönelebileceksiniz.

Tüketici tercihleri şirketlerin atacağı adımlara da doğrudan etkileyici olacaktır. Eğer tüketici ne kadar sürdürülebilir tarım, geleceğe yönelik yatırımlar ve gıda güvenliği aşamalarına dikkat ederse şirketler de bu yönde ARGE çalışmaları yapacaktır. Çalışma prensiplerini değiştirmek zorunda kalacak firmalar böylece daha yaşanabilir bir dünya oluşturacaktır.

Geleceğe Bakış: Gıda Güvenliğinde Yeni Yönelimler

Günümüzde dahi fark edilen ve ciddi bir problem olarak ele alınan gıda güvenliği gelecek yıllarda daha fazla konuşulacak bir kavram olacağı düşünülmektedir. Burada insan nüfusunun giderek artması, kaynakların azalması ya da zarar görmesi temel sebepler arasında sayılabilmektedir. Bundan dolayı yapılacak yatırımlar ve yönelimlere dair de tahminler yapılmaktadır.

Öncelikle gıda güvenliğine dair yönelimlerin daha fazla artması beklenmektedir. Bu durum markaların kendi isteğiyle olabileceği gibi daha çok zorunluluktan da ortaya çıkacaktır. Çünkü bu alandaki çalışma ve eğitimler konuya dair bilincin artmasına neden olmaktadır. Gıda güvenliğine önem veren markaların öne çıkması sektörü ciddi anlamda etkileyecektir.

Diğer taraftan dünyanın tamamında bu bilinci oluşturmak önem taşıyacaktır. Bahsi geçen bilinç adına gıda markalarının ve diğer kurumların iş birliği neticesinde gıda güvenliği hakkında eğitimler verilmesi gerekecektir. Bilinçli tüketici geleceğe yatırımı güçlendireceğinden eğitim adına belirli bir yatırım yapılması kaçınılmazdır.

Her ne kadar ilk bakışta korkutucu bir kavram olsa da geleceğe yönelik olumlu bakmak gerekir. Çünkü gıda güvenliği düşünülmediği takdirde bile ortaya koyulan teknolojik gelişmeler bu alanı olumlu etkilemektedir. Var olan çalışmalar ve gıda sektöründeki ARGE çalışmaları ile gıda güvenliğini elde etmek daha mümkün kılınacaktır.

Halihazırda var olan teknolojik gelişmelerin yaygınlaşması ve toplu olarak bu alanda adım atılması beklenmektedir. Böylece gıda güvenliği üretimden sofraya varan süreçte sağlanarak insan sağlığı da koruma altına alınacaktır. Sürdürülebilir bir gelecek, yüksek besin değerleri ve sağlıklı tüketim adına bu çalışmalar her zaman gereklidir.