Sözleşmeli Çiftçilik

Sözleşmeli Çiftçilik ile Küçük İşletmeleri Adil Bir Şekilde Bütünleştiren İş Modelleri Oluşturma

Sözleşmeli Çiftçilik Nedir?

Sözleşmeli (tarım) üretim modeli, firmalar ve üreticiler arasında ürünün ekim- dikim zamanında veya çiftçinin belirli bir ekiliş alanı ve üretimi gerçekleştirme sorumluluğunu yüklemesine karşın, firmaların da elde edilecek ürünü belirli şartlarda garantili almasına dayalı üretim ve pazarlama şeklidir. Çiftçilerle planlı üretim yapılabilmesi ve ihtiyaç duyulan tarımsal girdilerin doğru zamanda tedarik edilebilmesi amacıyla sözleşmeli üretim yapılmakta, bu sayede ürünlerin;

• İstenen zamanda,
• Uygun fiyat ve kalite koşullarında,
• Düşük maliyet ile,
• Pazar kaygısı duymadan,
• Güvenli ekim ile,
• Piyasa dengesi sağlanarak,
• Yerli kaynaklar verimli kullanılarak temini sağlanmaktadır.

Sözleşmeli Çiftçiliğin Amacı Nedir? Neden Yapılır?

Sözleşmeli çiftçilik ile üreticilerin gelirleri artarken, tüketicilerin ucuz ürün tüketiminin sağlanması, enflasyonun düşürülmesi ve ekonomiye maksimum katma değer sağlanması amaçlanmaktadır. Üreticilerin doğru ve bilinçli tarım uygulamaları yapmaları, üretmiş oldukları ürünlerin kalitelerini artırarak yüksek verim elde etmeleri, gelirlerinin artırılması suretiyle sürdürülebilir ekonomik büyüklüğe ulaşmalarının sağlanması da en önemli hedeflerdendir. Aynı zamanda sözleşmeli tarımla beraber planlı üretim ile kaynakların etkin ve verimli kullanılması, ihtiyaca göre üretim yapılması ve doğru arazide, doğru kişiyle doğru ürünün üretilmesi hedeflenmektedir.

Sözleşmeli Çiftçilik Uygulamaları Nelerdir?

Sözleşmeli tarım uygulamaları yeni bir yaklaşım değildir. Dünya’daki uygulamaları:

• Japonlar tarafından Taiwan’da şeker üretimi için kullanılmıştır.
• yy’ın başında Orta Amerika’da ABD muz firmalarınca uygulanmıştır.
• 1940larda Avrupa ve Kuzey Amerika’da tohumluk üretiminde kullanılmıştır.
• yy’ın sonlarına doğru Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya’da sözleşmeli tarım sanayinin kritik bir unsuru olmuştur.
• ABD’de sözleşmeli üretim 1950’lerde broiler yetiştiriciliği ile başlamıştır. ABD 1990 verilerine göre sözleşmeli tarım uygulamaları pamukta %12 iken broilerde %90 ve sebze işlemede %80’e ulaşmıştır.

Türkiye’deki uygulamaları:

• Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş ve PANKOBİRLİK çiftçiyle sözleşmeli pancar tarımı yapmaktadır.
• Sanayi tipi domateste de sözleşmeli tarım uygulanmaktadır.
• TİGEM’de sözleşmeli tohumluk üretimi çalışmaları yapılmaktadır.
• Antalya ve Muğla bölgelerinde kesme çiçek, Özellikle Ege ve Akdeniz bölgesinde dondurulmuş meyve ve sebze, konserve sanayinde söz konusu firmalar çok çeşitli sebze meyvelerin temini için sözleşmeli üretim yapmaktadır.

Sözleşmeli çiftçilik ile oluşturulan iş modellerinin avantajları nelerdir?

• Sözleşmeli tarım, yeni üretim tekniklerinin uygulama alanına hızlı bir şekilde aktarılmasının en önemli yolu olarak görülmektedir.
• Sözleşmeli tarım, sürekli olarak istenen miktar ve kalitede işleme sanayine girdi sağlamanın en etkin yolu olacak model olarak görülmektedir.
• Tarımsal faaliyet çok sayıda dağınık ve küçük işletmelerde yürütülüyor ise, sermaye ve yönetimdeki önemli eksiklikleri giderme iddasındadır.
• Bunlara ek olarak riskin azaltılması, maliyetin düşürülmesi, yönetim şeklinin iyileştirilmesi, pazarlık gücünün kazanılması, pazarın iyileştirilmesi, uygun girdi sağlanması, yeni teknolojilerin adaptasyonu ve geliştirilmesi, sermaye temini gibi faktörler de sıralanabilir.